ସମବାୟ ଋଣ ଓ ଫସଲ କିଣାବିକା

ସମସ୍ତ ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜର ଜୀବନଧାରଣ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ। ଚାଷୀର ଫସଲ ତଥା ଶସ୍ୟ ଉପତ୍ାଦନ ବଢ଼ିଲେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଇବା ସମ୍ଭବ ହୁଏ। ଚାଷୀ ଫସଲ ଡେରିବାକୁ ହଳବଳଦ, ବିହନ, ସାର, ପାଣି ଇତ୍ୟାଦି ସମସ୍ତ ଚାଷର ଖର୍ଚ୍ଚଲାଗି ବ୍ୟାଙ୍କ ତଥା ମହାଜନମାନଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଋଣ ଆଣେ। କିନ୍ତୁ ଅନେକ ସମୟରେ ବଢ଼ି, ମରୁଡ଼ି, ଝଡ଼ ବତାସ, କରକାପାତ କିମ୍ବା କୀଟପତଙ୍ଗ ଉପଦ୍ରବରେ ତା’ର ଫସଲ ନଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ। ସମସ୍ତ ଖର୍ଚ୍ଚ ଓ ବର୍ଷ ସାରା କରିଥିବା ଶ୍ରମ ପାଣିରେ ପଡ଼େ। ଫଳରେ ଖଳାରୁ ଟୋକେଇ ଓ କୁଲାକୁ ଖାଲି ମୁଣ୍ଡରେ ମୁଣ୍ଡାଇ ଘରକୁ ଫେରେ। କିନ୍ତୁ ବ୍ୟାଙ୍କ କିମ୍ବା ସାହୁକାରମାନେ ସେ ଆଣିଥିବା ଋଣ ଅସୁଲ ପାଇଁ ତାଗିଦାରୁ ନିବୃତ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ। ଯାହାହେଉ ସମବାୟ କଂଗ୍ରେସର ଆନ୍ଦୋଳନ ଫଳରେ ସରକାର କେବେ ଠାରୁ ଏହା ଉପରେ ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ଆଲୋଚନା କରି ଚାଷୀର ଫସଲ ନଷ୍ଟ ପାଇଁ ଶସ୍ୟବୀମା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରି ବ୍ୟାଙ୍କ ଋଣ ପରିଶୋଧ କରିବା ପାଇଁ ସାଧାରଣ ବୀମା କମ୍ପାନୀକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଇଛନ୍ତି। ବିଳମ୍ବରେ ହେଉ ପଛକେ ଚାଷୀମାନେ ସରକାରଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ସହିତ ଏକମତ ହୋଇଛନ୍ତି।
କିନ୍ତୁ ଚାଷୀର ଏତିକିରେ ଦୁଃଖ ଲାଘବ ହେଲାନାହିଁ। ଯେଉଁ ବର୍ଷ ତା’ର ଫସଲ ଭଲହୁଏ ବଳକା ଶସ୍ୟ ବିକିବାକୁ ସମୟେ ସମୟେ ଉପଯୁକ୍ତ ଦର ପାଏ ନାହିଁ। ଲାଭଖୋର ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କୁ ନିତାନ୍ତ କମ୍‌ ଦରରେ ବିକିବାକୁ ହୁଏ। ମାତ୍ର ବର୍ଷସାରା ତା’ର ଦୈନଦିନ ଖର୍ଚ୍ଚ ପିଲାଛୁଆଙ୍କ ପାଠପଢ଼ା ଏବଂ ଲୁଗାପଟା କିଣିବା ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ତ ନିହାତି ଦରକାର ହୋଇଥାଏ। ଫଳରେ ଫସଲ ପାଇଁ ବ୍ୟାଙ୍କ ଋଣ ଶୁଝିବାକୁ ଅକ୍ଷମ ହୁଏ ଏବଂ ଖିଲାପୀ ହୋଇ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଫସଲ ଉତାରିବାକୁ ପୁଣି ଋଣ ପାଇବାରୁ ବଞ୍ଚତ୍ତ ହୁଏ। ଅବଶ୍ୟ ଆମ ଦେଶରେ ଭାରତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ନିଗମ, ଜାତୀୟ ତଥା ରାଜ୍ୟ ବାଣିଜ୍ୟ ମହାସଂଘମାନେ ‘ଜାତୀୟ କୃଷି ଦରଦାମ ନିୟୋଗ’ର ବାର୍ଷିକ ଘୋଷିତ ଏମ୍‌.ଏସ୍‌.ପି. ଦରରେ ଚାଷୀମାନଙ୍କର ଫସଲ କେତେକ ପରିମାଣରେ କିଣିଥାନ୍ତି। ତଥାପି ବହୁ ଚାଷୀ ଅନୁଚିତ ଦରରେ ତାଙ୍କ ଉପତ୍ାଦିତ ଶସ୍ୟ ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି। ଅନେକ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ବଜାର କମିଟି ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଦୂରେଇ ଚାଷୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଖାଲି ପଣ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ କ୍ରୟ ପାଉଣା ଆଦାୟ କରିବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ। କିନ୍ତୁ ଚାଷୀର ଫସଲ ନିଲାମ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଦରରେ ବିକ୍ରୟ କରିବାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ବଜାର କମିଟିମାନେ ପଦକ୍ଷେପ ନିଅନ୍ତି ନାହିଁ। ଅଥଚ ସରକାର ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ବଜାର କମିଟିମାନଙ୍କର ଅଫିସ୍‌ ଘର ଓ ଗୋଦାମ ନିର୍ମାଣରେ ବିପୁଳ ଅର୍ଥ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରୁଛନ୍ତି। ହଲାଣ୍ଡ ସହରରେ ଥିବା ରଟରଡ୍ୟାମ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ବଜାର କମିଟିର ପରିଚାଳନା କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଚାଷୀମାନଙ୍କ ପରିବା, ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ସାମନାରେ ନିଲାମ ସୂତ୍ରରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବଜାର ଦରରେ ବିକ୍ରି କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ବିକ୍ରି ପରେ ସେଦିନର ବଳକା ପରିବାକୁ ସହାୟକ ଦରରେ ‘ପଣ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ କ୍ରୟ ପାଉଣା ପାଣ୍ଠି’ରେ କିଣି ନିଅନ୍ତି। ମାତ୍ର ଓଡ଼ିଶାରେ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ବଜାର କମିଟିରେ ସଭାପତି ହେଉଛନ୍ତି ଜିଲାପାଳ କିମ୍ବା ଅତିରିକ୍ତ ଜିଲାପାଳ ନଚେତ୍‌ ଉପଜିଲାପାଳ। କମିଟି କେବଳ ଚାଷୀଙ୍କଠାରୁ କମିଶନି ଆଦାୟ କରିବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ। ଚାଷୀମାନଙ୍କର ଉପତ୍ାଦିତ କୋବି, ବିଲାତି, ବାଇଗଣ, ବନ୍ଧାକୋବି କିପରି ଗୋରୁ ଚରିଯାନ୍ତି କିମ୍ବା ଟୋକେଇ ଟୋକେଇ ଫସଲକୁ ବେପାରୀ ନିକଟରେ ନେହୁରା ହୋଇ ୧୦-୨୦ ଟଙ୍କାରେ ତାକୁ ବିକ୍ରି କରନ୍ତି। ହାୟରେ ହଲାଣ୍ଡ ଓ ଆମ ଦେଶର ବଜାର କମିଟି ପରିଚାଳନାରେ କି ଆକାଶ ପାତାଳ ପ୍ରଭେଦ। ସେଥିରେ ପୁଣି ଦକ୍ଷତାକୁ ବିଚାରକୁ ନ ନେଇ ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ବଜାର କମିଟିରେ ସଭ୍ୟ ମନୋନୟନ ପାଇଁ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ହୁଏ। ଏପରି ଅଭାବୀ ଦରରେ ଚାଷୀ ତା’ର ଫସଲକୁ ବିକିଲେ କରିଥିବା ଋଣକୁ ଶୁଝିବ ବା କିପରି?
ଯେଉଁଠାରେ ସମବାୟ ସମିତିଗୁଡ଼ିକ ଚାଷୀର ଫସଲକୁ ସହାୟକ ଦରରେ କିଣି ବ୍ୟାଙ୍କ ଋଣକୁ ମଜୁରା କରନ୍ତି ସେଠାରେ ଚାଷୀ ଖିଲାପୀ ନ ହୋଇ ପୁନର୍ବାର ଋଣ ନେଇ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଫସଲ ଉତ୍ତାରିବାକୁ ମହଜୁଦ ହୁଏ। ୧୯୮୦ରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ପୁନା ଜିଲାରେ ପୁନା କେନ୍ଦ୍ର ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ସମବାୟ ସମିତିର ସଭ୍ୟ କରାଇ ଆଖୁ ଚାଷ କରି ସମବାୟ ଚିନିକଳମାନଙ୍କୁ ଆଖୁ ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ ଚୁକ୍ତିନାମା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଋଣ ଦିଅନ୍ତି ଏବଂ ଚିନିକଳକୁ ଚାଷୀମାନେ ଉଚିତ ଦରରେ ଯୋଗାଇଥିବା ଆଖୁର ମୂଲ୍ୟକୁ ହିସାବକୁ ନେଇ ତାହା ମଧ୍ୟରୁ ବ୍ୟାଙ୍କ ଋଣକୁ ପ୍ରଥମେ ମଜୁରା କରି ଅବଶିଷ୍ଟ ଅର୍ଥ ଚାଷୀର ଆକାଉଣ୍ଟକୁ ଦେଇ ଦିଅନ୍ତି। ଚାଷୀ ଆବଶ୍ୟକ ସମୟରେ ତା’ର ଆକାଉଣ୍ଟରେ ଥିବା ଜମା ଟଙ୍କାକୁ ଉଠାଇ ଗୁଜୁରାଣ ମେଣ୍ଟାଏ। ସେହିପରି କର୍ନାଟକରେ ବ୍ୟାଙ୍କ ଋଣ ଅସୁଲ ଠିକ୍‌ ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିଦର କେନ୍ଦ୍ର ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କର ଋଣ ଅସୁଲ ଶତକଡ଼ା ୮୦ଭାଗରୁ ଅଧିକ। କାରଣ ବିଦର ଜିଲାର ଚାରିଗୋଟି ସମବାୟ ଚିନିକଳ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଆଖୁଚାଷ ପାଇଁ ଋଣ ଯୋଗାଇ ଚାଷୀଙ୍କଠାରୁ ଆଖୁ କିଣିନେଇ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରାପ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟାଙ୍କ ଋଣକୁ ମଜୁରା କରି ଅବଶିଷ୍ଟ ଟଙ୍କା ଚାଷୀକୁ ଫେରାଇ ଦିଅନ୍ତି।

ପ୍ରତାପ ଚନ୍ଦ୍ର ସାମଲ
ବରିଷ୍ଠ ସମବାୟବିତ୍‌
ମୋ:୯୦୯୦୩୨୫୮୦୨

ଧରିତ୍ରୀ କାର୍ଟୁନ